Marc Cremers – Foto: Peter Wassing

Slimme aardappelen, drones die het blad van gewassen inspecteren en zelfrijdende robots die ziektes in aardappelvelden opsporen. Een kleine greep uit de pilots die proeftuin 5Groningen de afgelopen zes jaar opzette in samenwerking met Groningse boeren. Waarom? Stijgende arbeidskosten, een gebrek aan arbeidskrachten, een verplichte reductie van bestrijdingsmiddelen en een vermindering van de stikstofuitstoot nopen boeren om te innoveren. En 5Groningen helpt daarbij.

5Groningen test in samenwerking met ondernemers, organisaties en kennisinstellingen toepassingen van het 5G-netwerk in het Noorden. Dat doen ze onder andere in de zorgsector, de logistiek, in de energiewereld en dus ook in de landbouw, waar de pilotprojecten veelal om precisie draaien, vertelt Marc Cremers, pilotcoördinator bij 5Groningen. ,,Met precisielandbouw kunnen we de efficiëntie van boerenbedrijven optimaliseren. Je wilt per vierkante meter bepalen wat er gebeurt. Allemaal zodat boeren meer kunnen produceren, betere producten kunnen leveren en het milieu minder belasten.’’

Razendsnel internet, full-HD films in een paar seconden downloaden en een super stabiele verbinding om online te gamen. Het kan allemaal heel goed met 5G. Maar het 5G-netwerk biedt veel meer mogelijkheden dan alleen downloaden, vertelt Cremers. ,,Er valt juist winst te behalen met het uploaden. Met 5G kun je namelijk enorme hoeveelheden data heel snel versturen.’’

Via dronefoto’s worden sproeiarmen geïnstrueerd waar gewassen wel en niet moeten worden besproeid

Neem bijvoorbeeld het gebruik van drones. 5Groningen zette een pilotproject op in samenwerking met onder meer boerencollectief aGroFuture en Vliegend.nl om vanuit de lucht gewassen te inspecteren en akkers in kaart te brengen. ,,Een drone met een multispectraal camera vliegt boven een akker en maakt heel snel achter elkaar hele grote foto’s. Die foto’s worden naar een server gestuurd en aan elkaar geplakt. Het resultaat? Een kaart waarop je kunt zien hoe vitaal de bladeren van gewassen zijn en welke gewassen wel en niet besproeid moeten worden. Vervolgens kunnen de sproeiarmen achter de trekker ingesteld worden aan de hand van de kaart. Zo kun je heel precies je akker besproeien.’’

Voorheen kon je die data niet in realtime versturen moest eerst het SD-kaartje uitgelezen worden. Vervolgens duurde het twee of drie dagen voordat je als boer zijnde de informatie had. Met 5G kan hetzelfde proces binnen twintig minuten. Die tijdsbesparing is enorm waardevol voor akkerbouwers, die ook nog eens afhankelijk zijn van het weer en daarom sneller kunnen reageren als ze direct deze informatie hebben.

Slimme aardappel meet hoe erg beschadiging is door het rooien

Nog een innovatie uit de koker van 5Groningen is de slimme aardappel. Een apparaatje dat net als gewone pootaardappelen de grond in gaat. Het verschil? De slimme aardappel meet de temperatuur en het vochtgehalte in de grond. Ook meet de slimme versie hoe hardhandig de aardappelen worden gerooid om eventuele schade bij het rooien te meten en te voorkomen. Het pilotproject ontstond bij 5Groningen, maar ligt nu bij vier studenten die het als startup voortzetten onder de naam Croptimise. In mei gaan de eerste slimme aardappelen de grond in bij vijf boerderijen in Groningen.

Cremers: ,,Niet alle pilots slagen en het is onmogelijk om te zeggen of een pilot uiteindelijk leidt tot een succesvolle innovatie die ook nog eens geld oplevert. Maar het project met de slimme aardappel heb ik echt veel vertrouwen in.’’

5Groningen heeft de afgelopen jaren nauw samengewerkt met studenten van de Hanzehogeschool, Rijksuniversiteit Groningen en verschillende mbo-instellingen. ,,250 studenten hebben aan zo’n 50 pilots, waarvan een deel in de landbouwsector, gewerkt. Dat vind ik echt supergaaf, die koppeling met studenten.’’

Mooie innovaties dus, maar hoe happig zijn boeren om dit over te nemen? ,,Je hebt eigenlijk twee groepen. Een groep koplopers die veel bezig is met innovaties en welwillend zijn om ook mee te werken aan het proces om zo’n innovatie te testen. En een tweede groep met afwachtende boeren. Zij willen de innovatie wel hebben maar pas als het klaar is, als het bewezen is en als het op de markt is. Dat snap ik, want het lastige aan pilots is: je weet niet of ze slagen en je weet niet of het uiteindelijk wat oplevert.’’

Lees ook:

RIJDEN, VLIEGEN EN VAREN ZONDER ROERGANGER: HET NOORDEN LOOPT VOOROP MET AUTONOME VOERTUIGEN

5Groningen werkt pre-commercieel. Ze subsidiëren vanuit het Nationaal Programma Groningen en Economic Board Groningen de pilots gedeeltelijk en Cremers en zijn collega’s helpen de ondernemers onder meer aan de juiste connecties en partners, bijvoorbeeld GroBusiness. Maar uiteindelijk moet de ondernemer zelf de slag naar de markt toe maken.

Jammer dat uitrol 5G vertraging oploopt

Het enthousiasmeren van de landbouwsector als het gaat om het gebruik van 5G is slechts een van de uitdagingen die 5G nog heeft te overwinnen. De uitrol van 5G verloopt nog niet zoals gehoopt, erkent ook Cremers.

De Europese Unie heeft voor 5G drie specifieke frequentiebanden aangewezen, namelijk 700 megahertz, 3,5 gigahertz en 26 gigahertz. Het verschil? 700 MHz heeft het grootste bereik, maar is minder snel dan de andere twee. De projecten van 5Groningen liepen tot nu toe allemaal op de 700 MHz-band. 3,5 GHz is echter het meest geschikt voor een hoge datasnelheid met een goede dekking. Deze frequentie is daarom zeer gewild.

Een probleem: in het Friese Burum vangt satellietprovider Inmarsat noodsignalen van internationaal scheepverkeer op met deze frequentie. Nationale providers mogen daarom voorlopig geen gebruik maken van de 3,5 GHz-band. Het nationale frequentieplan, dat opgesteld is om bandbreedte toe te wijzen aan verschillende toepassingen, moet dus worden herzien. Het ‘veilen’ van 5G-frequenties in Nederland is ook uitgesteld en vindt waarschijnlijk in het najaar plaats. Tot die tijd is er sowieso geen grootschalige uitrol mogelijk voor het testen van innovaties en slimme systemen die gebruik maken van 3,5GHz.

Voor 5Groningen is het jammer dat de grootschalige uitrol van 5G vertraging oploopt. Het programma stopt namelijk aan het eind van dit jaar. Volgens Cremers staan we nog maar aan het begin van de mogelijkheden van het nieuwe mobiele netwerk.

Ondanks dat het programma stopt is Cremers enorm tevreden over de afgelopen zes jaar. ,,We hebben samen met onze partners tientallen ondernemers geholpen met het experimenteren met 5G. Daar hebben we veel kennis mee opgedaan. En dat verdwijnt niet zomaar.‘’