Tekst Willem van Reijendam – Foto Koen Laureij

Enthousiaste en ervaren ondernemers met een groot netwerk, de fysieke ruimte, de focus van de overheden op duurzaamheid en kennisinstituten als Wetsus in Leeuwarden: het Noorden is een geschikte regio voor start-ups in de klimaattechnologie. Om door te groeien kunnen ze de hulp gebruiken van coaches die de weg kennen in die wereld. Dat doet BeStart, in Leeuwarden.

,,We hebben enorme klimaatuitdagingen en steeds meer mensen willen meebouwen aan die nieuwe wereld. Natuurlijk moeten ook duurzame ondernemers in de eerste plaats winst maken, want anders heeft hun bedrijf geen bestaansrecht, maar hun doel is zeker ook impact maken op de wereld om hen heen. Verschil maken, dat is hun drijfveer”, vertelt directeur Mariken Gaanderse van BeStart.

Ook haar motor is idealisme. Ze heeft gewerkt bij Artsen zonder Grenzen, verschillende niet-gouvernementele organisaties en diverse duurzame bedrijven en overheden, voor ze beginnende ondernemers ging helpen hun bedrijf uit te bouwen. Daarnaast werkt ze samen met de European Venture Philantropy Association, een Europees netwerk van impactinvesteerders die vooral geïnteresseerd zijn in de maatschappelijke effecten van hun investeringen.

Ze werd twee jaar geleden directeur van BeStart, dat intussen al zes jaar ondernemers in een traject van een jaar met coaching en strategische sessies vooruit helpt. Hoewel zelf geen noorderling voelt ze zich hier als een vis in het water. ,,Noord-Nederland maakt veel werk van de transitie naar een circulaire economie. Het wil een voorloper zijn in climate tech, en daar zitten wij dus middenin. Bovendien is hier, anders dan in de Randstad genoeg ruimte, letterlijk, voor testfaciliteiten waar onze start-ups behoefte aan hebben.”

Ze stelt vast dat het Noorden veel baat heeft bij een groei in deze sector, omdat het economische effect van dit soort bedrijfjes groot is. Een baan bij een jong climate tech-bedrijf betekent al snel vijf indirecte banen.

Breed noordelijk netwerk

BeStart is onderdeel van een breed noordelijk netwerk, waaronder de platforms Founded in Friesland en Founded in Groningen, kennisinstituten als Wetsus in Leeuwarden en de Universiteit van het Noorden (Hanzehogeschool, Van Hall Larenstein, NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen) en ervaren ondernemers die hun sporen in deze branche al hebben verdiend. De stichting wordt grotendeels met overheidsgeld gefinancierd, maar het bestuur van BeStart bestaat uit bedrijven uit het Noorden, zegt Gaanderse.

,,Wat ik heel fijn vind is dat er in de regio een grote drive is om samen te werken. Onze partners zijn heel ondernemend en gemotiveerd. Het gaat niet alleen om mooie praatjes en plaatjes, maar ook om willen doen.” Zo’n partner is bijvoorbeeld afvalwatertechnoloog Paques in Balk, dat vanuit zes vestigingen over de hele wereld technieken verkoopt om afvalwater te zuiveren. Ook de Friese afvalverwerker Omrin is nauw betrokken bij BeStart.

Hoewel het dus gaat om start-ups die meer willen dan alleen een hoge winst, hebben ze wel degelijk een groeidoelstelling. Dat is niet vreemd, legt Gaanderse uit: ,,Ze willen groeien om meer impact te hebben. Er is geen grens aan die groei, juist omdat het gaat om een circulaire, duurzame economie. Je kunt hierin blijven vernieuwen en verbeteren. Het lastige is echter om, als koploper, met een nog niet bewezen techniek of product de juiste klanten en financiers te vinden. Die willen pas als het bedrijf levensvatbaar is gebleken. Daar zit wel wat spanning en daar helpen wij bij.”

Snel de boer op

De deelnemers van BeStart moeten zich aan een programma van een jaar committeren, dat afhankelijk van de fase waarin ze zich bevinden enkele uren per week tot hele dagen vergt. Van gesprekken met coaches en experts tot toewerken naar de afsluitende ‘demo days’. Ze worden door BeStart in contact gebracht met relevante spelers in het netwerk, inclusief mogelijke financiers. Afgelopen coronajaren waren in dat opzicht moeilijk, maar Gaanderse verwacht dat ze nu weer snel de boer op kan.

Binnen zo’n jaar werken de deelnemers, jaarlijks een stuk of acht, aan het opschalen van hun onderneming door voor zichzelf vragen te beantwoorden over hun bedrijf en hun product: wat is precies het stukje markt waar ze zich op richten, hoe kun je de marketing verbeteren, waar zitten de groeimogelijkheden? ,,Eigenlijk werken de ondernemers die hieraan meedoen dus gewoon aan hun eigen bedrijf”, zegt Gaanderse.

De ondernemers die BeStart begeleidt, verdienen hun geld meestal aan technologie die bijdraagt aan CO2-reductie, aan wateroplossingen of de energietransitie. Het zijn eigenlijk altijd innovatieve bedrijven die iets nieuws op de markt brengen. Het gaat zowel om soft- als hardware techbedrijven. Ze worden wel geacht al een poosje bezig te zijn, vertelt Gaanderse.

Resultaten van BeStart

,,We zijn er niet voor de piepjonge start-ups, maar begeleiden bedrijven die in een iets verdere fase zitten. Ze moeten in elk geval al een gevalideerd product hebben en al een poosje draaien. Soms zijn het ondernemers die een bestaande techniek uitbouwen, soms ook techneuten die hun eigen product ontwikkelen en daar een een co-founder bij zoeken die zich bezig houdt met business development. Het zijn ook lang niet altijd jonge ondernemers, je ziet hier ook ervaren werknemers die in hun eigen branche voor zichzelf beginnen. Die zijn juist heel bevlogen!”

Voorbeeld van zo’n bedrijf is SusPhos, dat zich specifiek richt op de behandeling van fosfaatrijk afvalwater en ook deze fosfaten weer als product verkoopt. Het bedrijf is mede dankzij de begeleiding en coaching door BeStart in een paar jaar tijd doorgegroeid van een klein naar een middelgroot bedrijf met zo’n twaalf medewerkers.

,,De resultaten van ons programma zijn goed. Een bedrijf als SusPhos, of Aquaint, dat een systeem heeft ontwikkeld om riolen te monitoren, zouden zelf weer een afsplitsing kunnen krijgen. Er zijn ook bedrijven die na zo’n jaar stoppen en dat is geen probleem. Je kan er maar beter op tijd achter komen dat de markt nog niet klaar is voor je product.”