Foto: Catrinus van der Veen

ZiuZ vergaarde roem met de ontwikkeling van software om kinderporno te detecteren en analyseren. Wereldwijd helpt het algoritme opsporingsdiensten. Intussen is het bedrijf in Gorredijk ver met een nieuwe missie: de ondersteuning van medisch specialisten in het herkennen van ziektebeelden.

Een pluchen Nemo – de beroemde animatievis – siert een hoek van de werkkamer van Gerrit Baarda. Voor de oprichter van ZiuZ is het beest een belangrijk symbool. Nemo betekende de eerste schreden op het medtech-vlak. Of, zoals hij het zelf zegt: ,,Ik wilde meevoetballen in die wereld en dat begon met Nemo.’’

Het is de naam van een project dat ZiuZ drie jaar geleden begon samen met het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en staat voor Next Move in Movement Disorders. Het doel is dat de Friese technologie verschillende – lastig herkenbare – vormen van bewegingsstoornissen onderscheidt.

Inmiddels voetbalt ZiuZ op meer velden. In samenwerking met het het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) en het Amsterdam Medisch Centrum (AMC) ontwikkelt het bedrijf technologie die de arts tijdens een darmonderzoek adviseert of een poliep goed- of kwaadaardig is. Polar heet dat project. ,,Zowel Nemo als Polar is veelbelovend, maar voor beide projecten geldt dat we meer data moeten verzamelen, zodat onze kunstmatige intelligentie echt in staat is goede conclusies te trekken.’’

Daar wordt hard aan gewerkt, in verschillende ziekenhuizen. Baarda: ,,We maken zeker vooruitgang, maar het is lastig. Toen we er een paar jaar geleden mee begonnen, had ik gehoopt nu wel zo’n beetje zicht te hebben op een product, op een businessmodel. Maar daarvoor is het nu nog te vroeg, dus lijnen we met onze partners op om verder onderzoek te doen en data te verzamelen.’’

Dat betekent dat er meer tijd, meer moeite en meer geld in gaan, hoewel dat allemaal te overzien is. ,,Het apparaat is klaar, nu moeten we aantonen dat we de specialisten er écht mee kunnen helpen. En dat kan alleen als de ziekenhuizen doorgaan met informatie verzamelen. Het meeste werk ligt dus aan die kant voorlopig.’’

Waardevolle informatie

Dan is er nog een derde project in de medische hoek, een project dat in een veel verder gevorderd stadium is. Een project ook, dat in tegenstelling tot veel andere producten van ZiuZ, geen gebruik maakt van kunstmatige intelligentie. Maar wel van technologie die voor het brein van de meeste mensen niet te bevatten is. De bedoeling en uitkomst van Lapvas-Imaging is dat wel: op het beeldscherm van een chirurg wordt met kleuren duidelijk gemaakt waar de doorbloeding van de darmen goed is, en waar minder. Dat is uiterst waardevolle informatie voor de chirurg die een deel van de darmen moet verwijderen. Als het mes wordt gezet in een goed doorbloede locatie, dan is de kans dat de twee delen later weer goed hechten, veel groter.

,,Dit is een operatie die 12.000 keer per jaar wordt uitgevoerd. Het komt best vaak voor dat er complicaties zijn in de vorm van lekkage omdat de delen van de darm niet goed hechten vanwege slechte doorbloeding. Met behulp van onze technologie kunnen we wat dat betreft echt een verschil maken.”

Die technologie is duizelingwekkend. Ze werkt met verschillende kleuren lasers en spiegelsystemen. Om het te begrijpen is de vergelijking met een autosnelweg handig. Als je langs de kant auto’s voorbij ziet komen, valt het op dat die meer vervagen naarmate ze sneller voorbij rijden. Met dat principe werkt het systeem van ZiuZ ook. Sneller – en dus beter – stromend bloed licht op het beeldscherm anders op dan zwak stromend bloed.

,,Wij hebben het niet zelf bedacht. Die eer komt toe aan Hessel Bouma en zijn team.’’ Zeven jaar geleden zag de Fries kansen in het systeem en stichtte hij de startup Limis, een spin-out vanuit het MCL. Baarda: ,,We kwamen elkaar tegen op de gang in het MCL. Zo toevallig kan het soms gaan. Hessel was al aan het testen met een prototype en toe aan de ontwikkeling van een marktrijp product. En dat is iets dat wij goed kunnen. We besloten de handen ineen te slaan.’’

Wedstrijd

Inmiddels draaien chirurgen in het MCL en in Ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten proef met de technologie. Ze verzamelen waardevolle informatie. In Gorredijk wordt intussen gewerkt aan het definitieve ontwerp. De certificering loopt, de patentaanvragen zijn de deur uit. ,,Ik denk dat we nog anderhalf jaar nodig hebben, en dan is Lapvas productrijp.’’

En dan kan de ‘voetbalwedstrijd’ serieus beginnen. ,,Ik heb het gevoel dat we al spelen. Ik vind het proces geweldig. Veel is nieuw, alles is interessant. Van het overleggen met alle aandeelhouders tot het werken met verschillende partijen, de juridische inkleding, alles. Als je dan ook nog merkt dat de interesse vanuit de hele wereld voor de technologie groot is, dan weet je dat je met iets moois bezig bent.’’

Gerrit Baarda besloot zich een paar jaar geleden volledig op ‘gezondheid’ te storten. Voor de andere AI-producten van ZiuZ fungeert de grondlegger vooral nog als adviseur. Beeldherkenning in dienst van opsporingsdiensten is misschien wel de bekendste tak van het bedrijf, maar eigenlijk schuurt ZiuZ al jaren veel meer tegen de medtech aan. Van de machines die apothekers helpen bij de automatische dosisuitgifte van geneesmiddelen, werden er wereldwijd al 600 verkocht.

Grote stap

,,Dat is een succesverhaal. Vanaf het begin reduceren onze machines de foutmarge bij het verpakken van pillen gigantisch. Deze maand lanceren we de derde generatie van de machine, die nog veel beter en sneller is. Waar we in eerste instantie vooral visueel controleerden op vorm en kleur van de pillen, is het ons gelukt om nu ook de werkzame stof in een pil razendsnel te meten. Zo houden we dus ook pillen die er hetzelfde uitzien uit elkaar. Hoe dat gelukt is? Daar zeg ik even niets over…’’

Nieuw is dat ZiuZ de machines zelf gaat assembleren. Daarvoor is het gebouw in Gorredijk flink uitgebreid, wat ook al moest om de inmiddels zeventig werknemers te kunnen huisvesten. In een klinische omgeving wordt de laatste hand gelegd aan de productieruimte. ,,We wilden het proces meer in eigen hand hebben, om sneller te kunnen leveren, om flexibeler te zijn. Dit is een grote stap in de ontwikkeling van het bedrijf.’’