Foto door Mariska de Groot

Elke ondernemer kent ze: van die momenten waarop je moeite hebt te ontdekken wat de juiste keuze is. Dan is het handig als je een groot voorbeeld hebt. Iemand die je inspireert, aan wie je je even kunt spiegelen. Aflevering 18 van De Spiegel: Jan Rijkeboer, directeur-eigenaar van fietsenfabriek Azor in Hoogeveen. Hij prijst z’n moeder.

Een kwart eeuw al hè? Krijgen we een feestje?

,,Zeker weten! Alleen wachten we even tot alle corona-ellende wat geluwd is. Ik wil het wel groots doen dan. Want het is wel heel mooi gegaan, als je zo die 25 jaar terugkijkt. Dat had ik toch niet durven dromen, dat we nu hier zouden staan, met onze grote fabriek, bijna zestig werknemers en wereldwijde levering.”

Welk groot voorbeeld heb je gebruikt om dat neer te zetten?

,,Ik zou zeggen dat ik in de loop van de tijd door verschillende mensen én processen ben geïnspireerd. Maar terugkijkend was mijn moeder wel het belangrijkst. Zonder haar was ik nooit in de fietsenproductie verzeild geraakt. En haar voorbeeld was ook belangrijk voor het aannemen van onze medewerkers met een visuele beperking.”

Begin maar eens bij dat eerste dan …

,,Mijn moeder was er zo eentje van: ‘niet zeuren, aanpakken, hard werken, eerlijk zijn, anderen helpen’. Ik zat op de mavo, maar ontdekte dat bureauwerk niet mijn ding is. Ik wilde iets technisch, dat deed ik in mijn vrije tijd ook altijd. Beetje rommelen met elektronica en zo. Dus ging ik mts elektro doen. Maar dat was ook niet mijn ding. Te theoretisch. Mijn volgende gedachte: iets met brommers, daar zat ik namelijk ook veel aan te klussen. Maar daarin kon ik nergens een stage vinden, tot iemand zei: probeer het eens bij Union. Dat zijn weliswaar fietsen, maar dat is ook wel wat.”

Wat vond je moeder daarvan?

,,Zij steunde me. Dat bleek vooral toen een baas van Union mij afkeurde vanwege een aangeboren afwijking aan mijn voet. Toen ze dat hoorde, ontstak ze in woede en ging echt te keer tegen die onderdirecteur, over dat het belachelijk is en dat ik prima mijn werk kon doen ondanks die voet. Uiteindelijk werd ik aangenomen en heb ik er jarenlang met plezier kunnen werken.”

Is jouw samenwerking met Visio geïnspireerd op die actie?

,,Dat denk ik wel, al is het niet bewust. Ik kreeg een keer een telefoontje van een blinde jongen, Patrick, die dol was op fietsen en heel graag in mijn fabriek wilde werken. Ik dacht eerst dat dat niet handig was, dat het meer tijd zou kosten dan het zou opleveren. Uiteindelijk heb ik afgesproken dat hij het een weekje mocht proberen. Ja, misschien heb ik die kans wel gegeven omdat ik van mijn moeder geleerd heb dat dat wat kan opleveren. Dat beviel zo goed, dat de deal met Visio tot stand kwam. En nu werken er al 24 jaar mensen met een visuele beperking in onze fabriek.”

En die inspirerende processen die je noemde?

,,Dat gaat vooral om lessen die ik leerde in mijn banen bij achtereenvolgens fietsenfabrieken Union en Rivel. Het werk was daar erg leuk, maar er gingen daar veel zaken niet goed. Bij Union zag ik dat de leiding te snel wisselde. De eerste investeerde in een nieuwe richting, de volgende maakte dat vervolgens ongedaan. Pure kapitaalvernietiging. Dat heb ik altijd wel in mijn hoofd gehad, dat dat zo niet moet. Voor beide fabrieken gold dat er niet goed gecalculeerd werd en dat afdelingen niet goed samenwerkten. Daar gingen veel te veel fietsen de fabriek uit met verlies. Daar heb ik veel van geleerd. Wij hebben heel veel onderdelen op voorraad, maar nul gereed product. In deze tijd van lange levertijden van de onderdelen is dat ons geluk. Alles gaat op bestelling, ik probeer de risico’s zo laag mogelijk te houden. Zo gaan mijn fietsen ook de grens over. Ik heb voor export maar twee voorwaarden. De koper moet technische kennis hebben en het transport betalen. En dat bevalt me prima.”

Vorige afleveringen van De Spiegel lezen? Klik dan op deze link.