Van ouderwets vakmanschap tot hypermoderne composietbouw. In Sneek en tal van vooral Friese bedrijven wordt onder de vlag van Yacht Builders Academy (YBA) voortvarend samengewerkt aan een toekomstbestendige maritiem technische sector. Vernieuwing in opleiding en onderwijs maakt de sector sterker en zorgt voor nieuwe, goed geschoolde vakmensen. YBA maakt zich sterk voor onderwijsvernieuwing en instroombevordering van nieuwe studenten en werknemers. Nieuw perspectief voor een machtig mooie sector.

Een rondje over de opleidingswerf van ROC Friese Poort, als één van de partners van YBA, maakt duidelijk waar Yacht Builders Academy voor staat: vakmanschap, innovatie, samenwerking en versterking van de scheeps- en jachtbouwsector. Nederlandse jachten hebben wereldwijd een uitstekende naam, de Friese scheeps- en jachtbouw heeft daar van oudsher een stevig aandeel in. Van bekende houten rondbodemklassiekers als de boeier, tjotter en het Friese jacht, zeilboten als Zestienkwadraat, Pampus en Regenboog tot stalen en aluminium jachten van iedere denkbare lengte. „Toch is het idee dat je van scheeps- en jachtbouw ook vandaag en morgen je vak kunt maken bij veel mensen weggeëbd”, stellen Meine Scheweer en Meinte Visser, respectievelijk programmamanager en opleidingsmanager van YBA. „En dat is heel erg jammer, want de sector schreeuwt om vakmensen en er is werk genoeg. Zeker omdat in de scheeps- en jachtbouw veel verandert; van de manier van ontwerpen en de gebruikte materialen tot de wijze waarop schepen gemaakt worden. Nieuwe technieken, materialen, technologie en digitalisering vergen nieuwe kennis en bieden nieuwe mogelijkheden. Het vergt ook een andere manier van onderwijs die beter aansluit op de wensen van bedrijven. Vertrouwen krijgen in elkaar, leren samenwerken en zorgen voor een modulaire aanpak is essentieel. Hierbij is van belang dat deze aanpak past in zowel bedrijven als bij de opleiding, zoals in company leertrajecten en e-learning. We zorgen onder de jeugd voor meer bekendheid door ook voor lager en voortgezet onderwijs lesmateriaal te maken waarmee deze scholieren scheeps- en jachtbouw kunnen ontdekken. We werken nu anderhalf jaar onder deze noemer aan onze doelen en het werpt z’n vruchten af, waarbij zo’n vijftig procent van onze studenten leren combineert met werken bij een bedrijf. We leiden beter geschoolde mensen op en de sector levert betere eindproducten van een hoger niveau.”

Voor wie is het aanbod van Yacht Builders Academy? „Voor jongeren en ouderen, voor mensen die een maritiem technische vervolgopleiding kiezen, voor mensen die willen switchen van baan omdat ze in de jachtbouw perspectief zien en voor mensen uit jachtbouwbedrijven die op onderdelen kennis willen opdoen. Daarom is het zo belangrijk dat het onderwijs goed is afgestemd op wensen van zowel studenten als bedrijven. Leren en werken gaat via Yacht Builders Academy hand in hand.”

Vikingschip in drie delen

In de hallen op de opleidingswerf in Sneek zijn tal van voorbeelden van vakmanschap en vernieuwing te zien. Er wordt onder begeleiding van een ervaren houtbouwer gewerkt aan een Vikingschip van 14 meter 70 lang. De kneepjes van het vak gecombineerd met een bijzondere missie. „Het schip gaat naar het Fries Museum voor een tentoonstelling en is in drie delen gebouwd, omdat het anders niet naar binnen kan”, vertelt Meinte Visser. “Dat stelt eisen aan de manier waarop je ‘m ontwerpt en maakt, want hij moet wel kunnen varen. Na de tentoonstelling in Leeuwarden zal het Vikingschip ingezet worden voor varende promotiedoeleinden.

Schuim van petflessen

In de volgende hal ligt de hypermoderne lichtgewicht roeisloep VongaLonga die door studenten van ROC Friese Poort is ontworpen en gebouwd van duurzame composietmaterialen als biohars, vlas en schuim van petflessen. „De sloep staat voor de innovatie; met welke materialen kun je duurzamer, lichter en sterker bouwen? Dat vergt veel, van ontwerp tot bouw; het resultaat is een sterke boot die 70 procent lichter in gewicht is. Wat we hier hebben bereikt is een volgende fase in composietbouw, het kent zelfs nog geen standaard in de keuring, dus we hebben veel belangstelling uit de wereld en dat is ook voor studenten een geweldige testcase.” In de volgende hal staan diverse schepen, allemaal met een verhaal. Het duurzame sloepje Mien-Skip, een elektrische en duurzame boot. Simpel in ontwerp en bouw, voort te stuwen met een eenvoudige elektrische aandrijving, gemaakt in opdracht van Stifting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF). Daarnaast een oude polyester romp, waar de polyester opbouw van af gaat en vervangen wordt door een aluminium opbouw. “Samen met ontwerpers van Vripack leren studenten na te denken over nieuwe mogelijkheden voor het refitten van jachten en nieuwe manieren van denken. ‘Ontwerp een levensbestendige boot, die zo modulair ontworpen is dat je het schip eenvoudig een andere functie kunt geven: bijvoorbeeld van zeilboot naar motorboot’. Daarnaast ligt een project van NHL/Stenden en ROC Friese Poort – Maritieme Techniek. Het is een nieuw ontwerp van een lichtgewicht aluminium jachtje, dat in z’n energievoorziening en voortstuwing volledig zelfvoorzienend moet worden.

Op naar de maritiem technische sector

Wat is de verklaring van het succes van Yacht Builders Academy? „Het zit in de manier waarop we samenwerken met bedrijven, scholen en de overheid, het begrip over en weer en de aanpassing van het onderwijs. In 2017 werd het Plan van Aanpak van YBA omarmd door het Ministerie van Onderwijs en daarmee konden we van start. De provincie Fryslân maakt zich samen met gemeente Sudwest Fryslân en de gemeente Fryske Marren sterk voor het vernieuwen van de sector en het behoud van de werkgelegenheid. Zij zien het belang en de economische impact van de sector in Friesland en dragen bij aan perspectief voor de toekomst. Het beroepsonderwijs heeft z’n krachten gebundeld in één sterke maritieme technische opleiding en tientallen bedrijven leveren kennis, kunde en stageplekken. Het is het resultaat van continue overleg. Hoe kan het beter en efficiënter? Als je echt van elkaar wilt leren, kom je vooruit. De sector ziet dat samenwerking leidt tot meer resultaat, vernieuwing en een gezondere toekomst. Het succes van Yacht Builders Academy is te danken aan al die overheden, onderwijsorganisaties, branche organisaties en ondernemers. De Onderwijsinspectie heeft een paar maanden geleden een zeer positief oordeel gegeven over onze manier van samenwerken. Dus voor iedereen die nieuw perspectief zoekt in de maritieme techniek, meld je gerust, want er is werk genoeg in de sector. Van installatie- en elektronicatechniek, van ontwerp tot composietbouw, van verduurzaming van voortstuwingstechniek tot jacht schilderen met nieuwe duurzamere verfsoorten, je kunt alle kanten op. Op 28 september kun je op het Werkfestival in Sneek zien wat scheeps- en jachtbouw voor jou kan betekenen!”