Het magische moment van een startup

REDACTIE | Bouke Nielsen

Een idee pitchen is één, het uitwerken tot een werkbaar verdienmodel is twee. En als het allemaal in 54 uur moet, wordt het helemaal lastig. Maar dat is wel de problematiek waarmee jonge ondernemers zich vrijwillig opzadelen tijdens een Startup Weekend in Groningen.

Advocate Maaike de Vries (BENK Advocaten in Groningen) waagt zich op die manier op het ondernemerspad. Met 51 anderen pitcht ze een idee: na vruchteloze avonden op internet vond ze niet de vakantie die ze wilde, waarna het reisbureau in één keer de uitkomst bood. Probleem en oplossing verbinden; dat moet een fundament zijn voor een bedrijf, dacht ze. Travelgoeroe zou het heten.

Dat was op vrijdagavond. Twee dagen later, op zondagavond, was ze die illusie kwijt, maar wel een businessmodel rijker. Want dat doet Startup Weekend: slijpen en vijlen aan verkeerde aannames, jonge ondernemers bij de enkels afbreken, maar ook helpen als je wilt luisteren. Kill and kiss, schoppen en aaien.

En zo kon het gebeuren dat Maaike en haar teamgenoten – Luuk Hartsema en Noë Snaterse (beiden ontwikkelaar van Spindle), Han Berrelkamp (internetconsultant van Dotsimpel), Jaap-Albert Dam (ideeënjager van beroep), Bianca Burema (marketingcommunicatie) – op zondag TripTrek, de AirBnb voor reizigers, konden presenteren.

Kill and kiss, schoppen en aaien

Maar dat ging niet vanzelf. Bepaald niet. Op zeker moment, ergens op de zaterdag, hadden ze het gevoel dat ze bezig waren met de 100 meter vlinderslag in een badkuip. Ineens, ergens diep in de zaterdagmiddag, brak de lach door bij Maaike de Vries. De mondhoeken reikten tot de oren bij elk voorstel, want ineens was het helder waar Travelgoeroe zijn geld mee moet verdienen.

Dat is dat ene magische moment van Startup Weekend. Het moment dat alles verandert. Zo’n moment dat ondernemers ineens het licht zien en de geldboompjes al zien groeien. Bingo. Kassa. Eureka. Nog geen uur eerder zei een groepslid: „Ik vind dat we wel heel erg breed bezig zijn.” Maaike, zonder op te kijken: „Eens.” En daar bleef het wat haar betreft bij.

Twee uur eerder had een ander geroepen: „Er moet een concept komen.” Maaike, weer even strak als gelijkmoedig: „Mee eens.” Ze vertelde met die houding heel simpel dat het niet alleen haar probleem is, maar een gemeenschappelijk probleem: iedereen kan de ruimte nemen om het op te lossen.

Een reis wordt als beleving verkocht

Het bleek te werken, al was er hulp van een paar coaches nodig om focus en richting te krijgen. Aan het eind van de middag heette Travelgoeroe ineens TripTrek en was helder hoe de startup zal moeten opereren: vanuit reizen die al eens gemaakt zijn. Die reizigers plaatsen een kort verhaal op TripTrek, vertellen over de hoogtepunten en de kosten en op basis van dat verhaal kun je dezelfde of bijna dezelfde reis boeken. Een reis wordt als beleving verkocht.

Maar hoe verdien je er daarna geld mee? En hoe vul je je eigen rol in? Vraag je geld aan iemand die een reis boekt? En ga je degene die een verhaal plaatst ook belonen? En ga je zelf reizen regelen of doe je het via een reisbureau? Vragen, vragen, vragen. En die waren niet in de beperkte tijd van een weekend op te lossen.

Het idee werd in het weekend wel steeds getoetst aan de praktijk. Een paar man gingen vanuit The Big Building (waar Startup Weekend werd gehouden) de Groningse stationsperrons op om reizigers te bevragen. Ook was er contact met reisbureaus. Er kwamen steeds maar weer positieve reacties op het idee.

Er was zelfs contact met een personal assistent van een bekende noorderling over de vraag hoe iemand met weinig tijd en voldoende geld z’n vakantie regelt. Daarbij speelde op de achtergrond het idee om eventueel de ‘grootvermogenden’ van reizen te voorzien.

Maar hoe anders was het de uren vóór dat magische moment op het eind van de zaterdagmiddag. Het was worstelen met een idee dat bij het vijlen en slijpen gaandeweg zo dun werd dat een mislukking dreigde. Goed voor het verhaal trouwens, want om heel eerlijk te zijn, de reden om TripTrek te volgen was vooral vanwege de vooraf al aanwezige kans op mislukking.

Niet vanwege het drama. Nee, Startup Weekend gaat om leren ondernemen. En daarbij hoort ook het besef dat lang niet alles een succes wordt. Nick Stevens, betrokken bij diverse Startup Weekends in de wereld (van Kuala Lumpur tot Groningen, va Teheran tot Skopje), zegt: „Als het fout gaat, is dat niet slecht.” En een deelnemer zegt: „Vergeet het resultaat, geniet van het proces.”

De eerste uren na de pitch op vrijdagavond vloog het alle kanten op het met De Vries’ reisagentschap. Er gingen veel ideeën over tafel. „Wat willen we nu anders doen dan de andere reisbureaus”, vroeg Berrelkamp. Het is de dynamiek van de onzekerheid, meer vragen dan antwoorden.

Stefan Wobben (mede-eigenaar van Concept7), een van de ervaren coaches tijdens het weekend, kwam zaterdag even langs. De coaches stelden gerichte vragen en gaven microcursussen. Het doel was dat de deelnemers ‘focus plus kennis’ opbouwen, maar het ontsloeg ze niet van de plicht om zelf keuzes te maken.

Er zijn dit jaar al meer dan 10.000 mensen met srprs.me op reis geweest

Wobben is een van de bedenkers van het succesvolle reisconcept srprs.me en kent de reiswereld. Wobben stelde een serie scherpe vragen en praatte hen bij over de reiswereld. „Wat wil je verdienen op een 1000 euro reis?”, vroeg hij. Hij vertelde over hoe srprs.me ontstond. Hij had een collega gevraagd iets voor hem te boeken en hem pas op het vliegveld te vertellen waar-ie heen zou gaan. Voor de grap. En het beviel, waarna dat model is psychologisch gewogen en aangescherpt. Er zijn dit jaar al meer dan 10.000 mensen met srprs.me op reis geweest.

Maaike de Vries vond de voorpret van een vakantie juist heel belangrijk. En ze hamerde op maatwerk voor de klant. Wobben: „Onze voorpret is: niet weten waar je heen gaat. En maatwerk is voor een reisbureau minder belangrijk. Men verkoopt liever de vaste pakketjes en als jij tevreden bent, is het maatwerk.”

Wobben hamerde op focus: „Want jullie zijn veel te breed bezig.” En hij vertok. Aan de wand hing een affiche van Business Model Canvas, een instrument om een bedrijfsmodel neer te zetten. Allerlei thema’s moesten worden ingevuld, waardoor een beeld ontstond van de richting die moest worden genomen.

Deel je mooiste reis

Er ontstond gaandeweg het idee om reizen op te zetten aan de hand van de slogan ‘deel je mooiste reis’: wie een mooie reis heeft gemaakt kan die bij TripTrek op de site zetten en TripTrek regelt die reis voor geïnteresseerden. Maaike de Vries hield ruggespraak met een reisbureau: „In feite doen we hetzelfde als andere partijen, maar door het verhaal is de beleving wel beter. En in korte tijd krijg je een reis waarop je kunt vertrouwen dat je die krijgt.”

TripTrek kreeg tussendoor les van een coach in het scherp krijgen van de klantprofielen. En Wobben kwam een tweede keer langs. Vroeger had je Brittanica, zei hij, en nu Wikipedia. „Vroeger had je Lonely Planet, nu worden jullie mijn Lonely Planet.”

Maaike de Vries wilde vaart maken. Wobben sprak de wijze woorden: „Neem de tijd. Een plan dat rammelt, vult zich niet vanzelf in. Als je de wereld in 24 uur moet redden, gebruik je ook 23 uur om na te denken.” En langzaam viel het kwartje bij TripTrek. Maaike lachte en straalde, het magische moment was daar: geloof in de formule.

Een plan dat rammelt, vult zich niet vanzelf in

Vermoeidheid was er ineens niet meer, al werden er veel uren gemaakt. Na een gewone werkdag op vrijdag ging iedereen door tot ’s nachts twee uur, zaterdag maakten de meesten 17 uur en zondag kwam er nog eens 15 uur bij. Maaike de Vries: „De omslag kwam doordat we vanuit de reiziger gingen denken en niet meer vanuit het reisbureau.”

Jaap-Albert Dam: „We gingen vanuit het hele vage naar iets concreets.” En Luuk Hartsema: „We kregen daarna nog een paar adviezen van coaches, maar hoe goedbedoeld ook, we wisten wat we wilden.”

TripTrek viel niet in de prijzen want op zondagavond was het verdienmodel op z’n zachtst gezegd nog karig te noemen. Dat telde mee in de beoordeling. En nu, dik een maand later, is er nog steeds geen helderheid. Maar TripTrek bestaat nog wel. Luuk Hartsema gaat wat modelletjes uitwerken en gaandeweg hopen ze tegen ideeën aan te lopen. TripTrek heeft nóg een magisch moment nodig.